Мы заліваліся абсэнтам у брусэльскай кавярні “Кветка з пазалочанай паперы”. Чыталі вершы. Арцюр Рэмбо шалёна дэкламаваў “Парыжскую оргію”:
…Пі — да бяспамяцтва! Калі ж узыйдзе палкі
світанак, каб тут па-вар’яцку днець,
Вы будзеце сядзець, ванітныя над чаркай,
Бяздумна ў бель сляпучую глядзець?..
Затым была чарга знерваванага ўшчэнт Поля Верлена:
…Совы, разняўшы цяжэзныя крылы,
З прыцемкаў мякка вяслуюць і шэра,
Млечны Шлях пенячы, ціха Венера
Долу сыходзіць… Ноч наступіла…1
Я, у сваю чаргу, не паспеў завяршыць гэты паэтычны марафон: французікі гучна пачалі лаяцца і, ледзьве не перакуліўшы зграбны столік, выскачылі на бульвар. Пачуўся стрэл…
Нечакана падняў мяне на ногі тупат і крык: недзе на першым паверсе летняга дамка грукацела, чулася бязладная лаянка. Прачынаючыся канчаткова, адчуў моцны галаўны боль, – відаць, учора добра перабралі і зусім не з Рэмбо і Верленам, – затым спусціўся па хісткай лесвічцы ўніз.
Мой шэф Барбарос і бізнесовец Валер хаатычна і ліхаманкава збіралі рэчы.
“Што ты дрыхнеш? Праспалі! Збірайся хутчэй, праз гадзіну на працы трэба быць, эфір жа, б…”
Сапраўды трэба. У 9-00 у шэфа пачынаўся прамы эфір на радыё, мяне таксама чакаў ранішні рэпартаж, а да горада паўсотні кіламетраў.
Я моўчкі пацягнуўся да бутэлек – пуста. Што ж, цяпер дакладна трэба збірацца.
Пад домам соп, намагаючыся завесціся, раздзяўбаны “Пассат”.
– Ну што, аролікі, удаўся уік-энд? – саркастычна прыгаворваў кіроўца Валер. – Папярэджваў жа, нанач не бухаць.
“Пассат”, злосна гыркаючы, ляніва поўз лабірынтамі вузкіх вулачак дачнага кааператыву, размешчанага каля самай украінскай мяжы. Сляпіла сонца, але ўваччу ўсё адно было чорна.
Лясная дарога прывяла да шашы каля памежнага пераходу “Новая Гута”.
– Слухай, Барбарос, там жа крама ёсць, можа, хоць піва якога ўзяць, галава трашчыць, – я кіўнуў галавой у бок мяжы. Прапанова была прынятая моўчкі.
Спыніліся. Шэф, намацаўшы ў кішэні пашпарт, пашыбаваў да памежнікаў.
Мозг адлічваў хвіліну за хвілінай, а Барбароса ўсё не было. З’явіўся амаль праз гадзіну, злосны, з трыма пляшкамі чарнігаўскага піва:
– Казлы! Куды вы мяне накіравалі? Гэта ж падстава! Мяне з пропускам адправілі да ўкраінскіх памежнікаў, каб тыя паставілі сваю пячатку, інакш назад у Беларусь не прапусцяць. А гэта кіламетры два хады.
– А хіба мы ведалі пра тое, – суцяшаў я сябра. Аднак было не да спачуванняў. Імгненна адляцелі коркі, піва з булькатам улілося ў глыбіні нашых зняможаных целаў.
Было зразумела, што на працу мы спознімся. Барбарос нервова некаму назвоньваў, кагосьці ўгаворваў, відаць, шукаў, хто заменіць яго ў эфіры. Нарэшце, супакоіўся.
Аднак абудзіўся я:
“Ну, дык куды цяпер спяшацца? Усё разрулілася, дык, можа, галовы палечым, бо піва без гарэлкі – як аазіс без пальмы. Валер, тармазні, вунь крама”.
Спыніліся ў прыдарожнай вёсцы, каля аднавокага будынку з аблезлым надпісам “Магазин”.
Нас непрыемна ўразіла нахабная абвестка: “Переучет”. Аднак адступаць не было куды. На роспачны грукат у металёвыя дзверы азвалася маладая сонная прадавачка: “Вар’яты, паслеплі ці што, пераўчот у нас”.
У ход пайшла дыпламатыя, скаргі на слабое здароўе, якое тэрмінова патрэбна паправіць, і абяцанні не застацца ў даўгу.
– Давайце, заходзьце хутчэй, – буркнула маладзіца, зачыняючы ўваходныя дверы на ключ.
У гандлёвай залі пералічвалі розныя слоікі і бляшанкі яшчэ дзве служкі Меркурыя.
Спехам набылі пляшку гарэлкі, тры шакаладныя “Алёнкі” ў падзяку.
З дазволу гаспадынь “дзюбнулі” проста на прылаўку. Валер самотна жлукціў мінералку з пластыкоўкі.
– Маглі б і нас пачаставаць, – азвалася загадчыца крамы.
Мы адрэагавалі імгненна і адкруцілі галаву яшчэ адной пляшцы “Верасовай”.
Весела ўлюлюкаў транзістарны прыёмнік, вялася жвавая і бязладная гамонка.
“Слухайце! – раптам гучна скамандаваў нардычны бландын Барбарос. – Слухайце, што гучыць па радыё, гэта ж сіртакі, сіртакі на славянскіх тэрыторыях. Усе ў кола, танчыць!”
Не, няможна забыцца на тую чароўную засяроджаную імправізацыю пасярод вясковай крамы, усяго ў некалькіх кроках ад ненькі Украіны і за тысячу кіламетраў ад Грэцыі. Нашыя павольныя рухі ўсё паскараліся і паскараліся, ператвараючыся ў імклівае кола жыццяў, лёсаў, спадзяванняў. А потым… потым будзе заўтра.
1 З верша “Шарая гадзіна”. Пераклад Алега Лойкі
(З цыклу “Падпрастора”, “Дзеяслоў, №75)
Аўтар аўдыёверсіі — Сяргей Краснабарод.