19 красавіка вечарам глядзелі з жонкай Галінай Дубянецкай на youtube, як я чытаў некалі верш Ярылы Пшанічнага «325.000 бутэлек шампаньскага». Чамусьці раптам узгадалася.
А нараніцу, 20 красавіка Зміцер Вішнёў літаральна зьбіў мяне з ног, пакалечыў сваім тэлефанаваннем: паэт Пшанічны памёр учора на могілках каля пасёлка Нарач, там дзе пахаваныя ягоныя продкі, — тромб, кажуць.
Тыдзень да гэтага зьбіраліся разам на выходныя паехаць да мяне на Лысую Гару, за “вініламі”, ды вось не сабраліся… Тры дні таму размаўлялі па тэлефоне.
![Ярыла Пшанічны, Вова Банкер, Уладзімір Банько. Фота Сяржук Сыс.](https://sys-s.org/wp-content/uploads/2015/04/Pshanicny-1-300x234.jpg)
Вечная памяць табе, Валодзя Банько!
Ярыла Пшанічны, Вова Банкер, Валодзя Банько (1973-2015) — легендарны паэт-трыбун, у мінулым – анархіст, музыкант, мастак. Арт-правакатар, мадэратар, аматар перфомансаў. Выступаў у складзе экспрыментальных музычных праектаў Karaoke Vomit, Roomdark, «Барадаты Грынвіч», «Князь Мышкін». Аўтар унікальнай кнігі вершаў на трасянцы «Пішчавыя лішкі» (2011).
Словы сяброў
Серж Мінскевіч: Пайшоў у вечнасьць файны, заўсёды аптымістычны чалавек. Нам будзе бракаваць яго ўсьмешкі, яго гумару ў жыцьці, у вершах, будзе не ставаць яго фантазіі ў гуках і яго сяброўства. Цяжка паверыць і яшчэ цяжэй прывыкнуць да гэтай думкі… Вова, пухам табе зямля і сьветлае неба!
Дзмітрый Суцямаў: Ушел один из людей, олицетворявших мою юность, с которым мы пили «Старажытнае» и слушали Диаманду Галлас, один из первых Манигарморов которого лежит в моем альбоме как память о тех веселых временах. Очень светлый и добрый человек, воспоминания о котором всегда будут лучистыми … вова банкер, не верится до сих пор.
Ганна Кісліцына: Шок. Даведалася, што ўчора памёр Вова Банько. Паэт, музыкант, фатограф, мастак, перформер. Адразу ўсё. Але ў першую чаргу — светлы чалавек і добры сябар. Мы даўно не бачыліся, але ў мяне заўсёды было адчуванне, што ён недзе побач. Ён і быў заўсёды побач — доўгі час у нас была адна сяброўская кампанія, пазней мы сустракаліся на прэзентацыях і канцэртах. Аднойчы я нават пісала пра яго музычны гурт «Барадаты Грынвіч». А яшчэ былі канцэрты, дзе Вова іграў свае «шумелкі», такую спецыфічную авангардную музыку-шум. Была і на яго графічнай выставе — у мяне захоўваюцца яго малюнкі. А яшчэ нас з ім (як і многіх іншых) аб’ядноўвала кіно — Вова некалі працаваў у сутарэнні на Круглай плошчы, дзе гандляваў відэакасетамі. Помню, як спускалася па вузкай крутой лесвіцы вертыкальна ўніз, дзе брала фільмы, якія мы тут жа і абмяркоўвалі. Як і кнігі, якімі мы таксама абменьваліся і абмяркоўвалі… Ён заўсёды ведаў, што мне спадабаецца. Не магу згадаць ні аднаго канфлікта, ні аднаго моманту напругі. Чалавек проста лучыўся гумарам, пазітывам, дабрынёй.
Аляксандр Грышкевіч: Вялікая частка маёй фанатэкі мае паходжанне з «падвальчыка» на Круглай. Па некалькі разоў на тыдзень мы з Валодзем Жбанавым забягалі ў той склеп за навінкамі. І нязменна за сталом сядзеў Валодзя. Даставаў са скрынкі бліскучыя каробачкі са срэбнымі кружэлкамі, працягваў і мякка прапаноўваў звярнуць увагу. На стале яго ляжалі закрэмзаныя гелевай ручкай маленькія аркушы паперы, на якія мы спачатку і не звярталі ўвагі. Ці мала чаго можа рабіць чалавек, седзячы цэлы дзень пад зямлей?! Але, адным разам, убачыўшы тоўсты стос такіх паперак, я папрасіў паглядзець іх. Валодзя, крыху саромеючыся, паказаў… Першую выставу яго мы зладзілі ў Доміку Бембеля, дзе зараз Саюз мастакоў у канцы 90-ых. Падрыхтоўчую работу праводзілі ў маёй тагачаснай майстэрні на Асіпенкі,19. Аформілі можа па дзесятку малюначкаў у кожную раму, аб’яднаўшы іх адной тэмай. Рам такіх было з дзесяць. Валодзя на вернісажы «свяціўся». Бавай, зямляк…
Ivan Karaitchev: Был интеллигентнейшим человеком. В 70-х — 80-х такие составляли элиту нации. И настоящим человеком искусства: экспериментатором, эрудитом, создававшим легко, в своем узнаваемом и реально неповторимом стиле.
Антон Денисов: Неожиданно ушел из жизни вова банкер, поэт-анархист и музыкант. Впервые я увидел его году в 2008-ом, тогда уже в тусовке группы Князь Мышкин, когда он читал свои стихи «Пра прэзідэнта і гнілую бульбу». Я всегда воспринимал его как очень взрослого, солидного, крепкого дядьку (он был старше меня на 11 лет) с таким хитрым пролетарским прищуром во взгляде. И с самобытиным талантом и стилем. Сейчас я припоминаю, что в брошурке «Дыджэй адраджэння», которую мне в 1997 году вручил с афтографом лично Северинец, среди контактов «правильных музыкантов», была и его группа «Барадаты Грынвіч». В 2009 году я пригласил Владимира почитать стихи в фальварак «Добрыя мыслі», он был тогда просто непоражаем, срывал у зала аплодисменты не единожды. Помню, как в том же году, они с кампанией наших доблестных «электронщиков», во главе с Владом Бубном и Змитером Пляном навели шороху сборным концертом-перформансом в клубе Новополоцка. Банкер тогда бешенно носился по танцполу под музыку Владислава и взгляды ошалелой местной публики. Виктор Семашко, уже тогда затаивший на меня злобу, нервозно заявил, что в их музыке «нет ничего национального» и вскоре уехал на маршрутке. А мы с Нарушевичем остались на всю ночь. Под утро нас всех, чуть живых, увозил в Минск микро-автобус…
Последний раз мы виделись осенью прошлого года, когда все втроем с Нарушевичем импровизировали во Дворце Искусств. Тогда Владимир пришел с женой и взрослой дочерью…
Увы. Думаю, он мог бы еще очень много сделать, написать, сыграть, прочитать. Много мог бы вспомнить, оставить мемуары о жизни белорусского музыкального андеграунда 1990-ых.
Надеюсь, что Змитер займется составлением его антологии, как музыкальной, так и поэтической.
Зміцер Вішнёў: Не ўкладваецца ў галаве, што Вовы Банько больш няма. У яго апошнія некалькі месяцаў было шмат музычных выступаў – мне ўсё неяк не выпадала на іх патрапіць – не было часу. А тут раптам у чацвер сустрэліся —.ішлі па вуліцы і размаўлялі пра розныя планы на будучыню. У Вовы было шмат ідэяў, звязаных з музыкай, літаратурай, графікай і перформансам. Ужо ніколі не будзе без Вовы той Спецбрыгады афрыканскіх братоў, якая рабіла радыкальныя выступы ў Любліне, Берліне і Санкт-Пецярбургу. Валодзя думаў пра новую кнігу, распавядаў пра сваю працу, звязаную са спадарожнікамі, хваліў сваю дачку, якая займаецца жывапісам, і хацеў, каб яна занялася камп’ютарным дызайнам. Я вельмі ўдзячны лёсу, што мне сустрэўся ў жыцці такі цудоўны і светлы чалавек. Валодзя застанецца з намі сваімі вершамі, карцінамі, музыкай і перформансамі. У 2011 годзе да ягонай кнігі “Пішчавыя лішкі” я напісаў кароткую прадмову, дзе сказаў пра яго: “Ён адзін з апошніх песняроў вялікіх плошчаў і праспектаў”. Уладзімір Банько, Банкер, Ярыла Пшанічны.
Ты быў сапраўдным. Няхай табе будзе цёпла і ўтульна. Зямля табе пухам, дарагі чалавек!
ТаццянаВласенка:Такчастаадзінзааднымзнікаюцьмаесябрызжыццяізфрэндстужкі. Вось цяпер і вова банкер сыйшоў нечакана. Нехта адзін чалавек, якога я больш не ведаю, мне казаў: «Люди сильные, что с ними станет»…Ён быў не правы. Людзі кволыя, безабаронныя, іх нечакана можа не стаць. Нечакана можа не стаць кожнага!..Проста вельмі лёгка, хутка гэтым разам не стала Вовы. Заўсёды іранічнага — Ярылы Пшанічнага. Здаецца мне, што там, куды ён сыйшоў, будзе пульт і ўсе умовы каб рабіць музыку, піць піва і бачыць нас, недарэкаў, можа быць, праз нейкае маленькае бруднае вакенца. Ён будзе назіраць за намі, працягваць любіць нас і іранізаваць над усімі нашымі слабасцямі. І як заўсёды — пісаць вершы…Шмат пісаць вершаў.
Памёр паэт Ярыла Пшанічны
Паэт Ярыла Пшанічны, (сапраўднае імя — Уладзімер Банько) памёр 19 красавіка 2015 году. У беларускай паэзіі ён быў прыкметнай фігурай, гаворыць “Свабодзе” сябра нябожчыка паэт Сяргей Сыс:
«Яму было толькі 44 гады. Сьмерць Ярылы была нечаканай і раптоўнай — адарваўся тромб. Здарылася гэта на ягонай гістарычнай радзіме каля возера Нарач.
Я добра памятаю прэзэнтацыю ягонай унікальнай для Беларусі кнігі, напісанай на трасянцы, „Пішчавыя лішкі“. Гэта кніга-пародыя, кніга-зьдзек з нашай псэўдаінтэлігентнасьці, з гэтага заскарузлага жыцьця. Напачатку кніга ўспрымалася неяк падазрона. Але калі я перачытаў яе некалькі разоў, то зразумеў, што аўтар знайшоў свой фармат у паэзіі, у літаратуры.
Апроч гэтага, Ярыла Пшанічны вядомы і як цікавы музыкант, які ўдзельнічаў у многіх праектах. Тут можна прыгадаць і „Князя Мышкіна“, і ягоную супрацу з Уладам Бубнам — знакамітым нашым электронным музыкам.
Ён часта праводзіў розныя пэрформансы. Напрыклад, у розных гарадах сьвету чытаў на відэакамэру свае вершы. Так ён чытаў нямецкім рабочым каля помніка Карлу Марксу ў Бэрліне. Тое ж самае ён вырабляў у Піцеры ды іншых гарадах.
Мне вельмі шкада, што ён сышоў. Зусім нядаўна мы сустракаліся ў мяне дома. І ён сказаў, што рыхтуе яшчэ адну цікавую кнігу. Мусіць, яна і выйдзе. Але ён яе ўжо не пабачыць. Мы пастараемся, каб усё, што напісаў Ярыла, дайшло да чытача. Вечная яму памяць!»
R.I.P. Памёр музыка і паэт Вова Банкер (1971-2015)
19 красавіка на 44 годзе памёр Уладзімер Банько, у музычных колах вядомы як Вова Банкер, у паэтычных як Ярыла Пшанічны.
Уладзімер памёр абсалютна раптоўна – на выходныя паехаў зь Менску на сваю малую радзіму, пасёлак Нарач, каб праведаць на могілках маці. Папярэдняя прычына сьмерці – адарваўся тромб, паведамілі парталуTuzin.fm сябры памерлага. «Я проста ў шоку, так рана сысьці…Вову я ведаў з часоў гурта “Барадаты Грынвіч”, запрашаў яго на фэст “Сіні Перац”, з тых часін пранікліся адзін да аднаго, апошнія гады выступалі разам. Не магу паверыць, што яго няма з намі», – кажа лідэр гурта «Князь Мышкін» Леанід Нарушэвіч. «Пахаваньне пройдзе 21 красавіка ў 14.00 там жа, на Нарачы, дзе ляжыць яго маці. Вова, будзь спакойным. Мы любім цябе», – зазначае Дзьмітры Ладзес.
Уладзімер Банько нарадзіўся 1 лістапада 1971. Музыка, мастак, паэт, пэрформэр. Вядомы пад псэўданімам Вова Банкер і Ярыла Пшанічны. У 90-х браў актыўны ўдзел у анархісцкім руху (Газета”Навінкі). Выступаў у складзе экспрыментальных музычных праектаў Karaoke Vomit, Roomdark, «Барадаты Грынвіч», «Князь Мышкін». Выдаў кнігу вершаў на трасянцы «Пішчавыя лішкі» (2011).
Tuzin.fm выказвае спачуваньні родным і блізкім гэтага таленавітага і цудоўнага чалавека.
Tuzin.fm, фота Max Velvetov