У 1986 годзе я скончыў завочна Гомельскі кааператыўны тэхнікум, атрымаўшы, невядома з якіх памкненняў, дыплом таваразнаўцы. Уладкаваўся ў ціхім старадаўнім Чачэрску на працу ў райспажыўтаварыства. Некаторы час мне собіла жыць у цешчы, у вёсцы над Сожам, за колькі кіламетраў ад райцэнтра. Зразумела, што на звыклы лад жыцця накладвалі свой адбітак і вясковыя клопаты.
Аднойчы чэрвеньскім золкам цешча папрасіла адвесці карову на выган да пастуха, дзе збіраўся штораніцы вясковы статак. Ужо вяртаючыся дахаты, краем вока заўважыў, што на пахілым прыдарожным слупе сядзіць-хістаецца нейкая незвычайная кура. Падыйшоў – людцы мае, гэта ж сава, сонная і незадаволеная. Па-зладзейску азірнуўшыя па баках, схапіў няўклюдную птаху пад паху і подбежкі дадому.
“Вось дык удача! Цяпер у мяне будзе ўласная жывая сава. Ну і знаходка!” – радаваўся я.
Саву пасадзіў на шафу ў сваім пакойчыку: “Абжывайся тут пакуль, а я на працу”.
Прайшло некалькі няпростых дзён “пад савой”: цешча падазрона паглядвала на мяне, моўчкі прыбіраючы сведчанні жыццядзейнасці савінага арганізму, у хату прыйшло бессонне – спаць заміналі шоргат і начныя вохканні вялікай рабой птушкі. А чым карміць? Мышэй жа ёй не злаўлю. Даводзілася эксперыментаваць, наразаць кавалкамі сала, крышыць вараную бульбу, накладаць у місу кавалкі таннай кілбасы.
“Трэба пацярпець, – суцяшаў я сваякоў і сябе, – урэшце рэшт вушастая павінна адаптавацца да хатніх умоваў”.
Якраз тады чакалася камандыроўка на рэспубліканскую аптовую ярмарку тавараў у сталіцы. Звечара быў падрыхтаваны дзелавы касцюм, які я старанна пачысціў ад рознага пуху ды пер’я вільготнай шчоткай. Касцюм павесіў на плечыках у пакоі падсыхаць.
А шостай раніцы я ўчыніў вэрхал: спіну і плечы майго чорнага кліфта упрыгожвалі свежыя пацёкі птушынага лайна.
Разам з цешчай спехам замылі плямы, і ў макраватай вопратцы я рушыў на аўтобусны вакзал. Дарога чакалася доўгая, заплюшчыўшы вочы ў аўтобусе, мне добра марылася пра сустрэчу з вялікім горадам.
Ужо каля Пухавічаў схамянуўся, агледзеўшы сябе: “Што гэта?” Чорны касцюм спаласаваны шэрымі разводамі, якія я дарэмна спрабаваў адцерці насліненай насоўкай. Відаць, падзейнічала багатае на азот савінае лайно, і фарба на пінжаку месцамі паспела выцвісці.
Так і прахадзіў я па сталіцы той дзень са кручаным у пакеце пінжаком, прыдатным цяпер толькі хіба што каб пасвіць статак у вёсцы.
Наступны дзень стаўся днём расплаты: пасля працяглага змагання абадранымі рукамі я вывалак саву з-пад ложка, вынес яе за хату на агарод і, лоўка падцэліўшы, даў ёй шчырага выспятка. Спалохана вохкаючы і губляючы пер’е, птушка хутка знікла ў густым бульбоўніку, а я роспачна прызнаўся сабе, што красці чужых соваў нельга.
(З цыклу “Падпрастора”, “Дзеяслоў, №75)
Аўтар аўдыёверсіі — Сяргей Краснабарод.